Kenmerkend voor het nieuwe samenwerken rond lokaal initiatief is dat er campagnes worden gevoerd om mensen en organisaties voor bepaalde tijd, of een bepaalde bijdrage te betrekken bij het initiatief. Of een initiatiefnemer nu crowdfunding, crowdsourcing of een combinatie van beide inzet, in alle gevallen zijn er aantal spelregels die meteen ook verklaren waarom de campagne-achtige manier van werken zo succesvol is om nieuwe vormen van samenwerken te realiseren.
Het gaat om de volgende:
1. Het doel van de campagne en benodigde budget, vrijwilligers en materiële middelen worden vooraf duidelijk bekendgemaakt. Kortom, iedereen die overweegt mee te gaan doen, weet vooraf waar hij of zij aan toe is. In de praktijk geldt: hoe concreter hoe beter. Initiatiefnemers dwingen zichzelf ermee om scherp over hun eigen initiatief na te denken.
2. De initiatiefnemer geeft zichzelf een bepaalde, vooraf duidelijk gemaakte tijd om het geld, de vrijwilligers en de middelen te verzamelen. Daardoor is voor iedereen duidelijk dat het geen gebed zonder eind wordt, en ontstaat er urgentie om werk te maken van het verzamelen. Voor initiatiefnemers schuilt hierin ook de kern van de campagne: hij of zij zal de boer op moeten om de benodigde support te verkrijgen en dat vraagt om een helder beeld van de doelgroep(en) en hoe die te bereiken.
3. Lukt het niet binnen de vastgestelde tijd de benodigde support op te halen, dan krijgen supporters hun geld terug of kunnen zij hun toegezegde inzet laten vervallen. Hoewel er ook campagnes zijn waarbij geen verplichting bestaat om bijdragen terug te geven, wordt tegenwoordig meestal gewerkt volgens een alles of niets principe. Als er zo’n verplichting bestaat, dan neemt die het risico weg bij de eerste supporters van een campagne. Zij weten dat hun bijdrage ‘veilig’ is en daarmee komt een campagne vaak sneller op stoom.
4. Bijdragen van iedereen worden voor iedereen zichtbaar gemaakt. Transparantie over doel en benodigdheden is belangrijk bij het nieuwe samenwerken, maar dat geldt net zo voor zichtbaarheid van de herkomst van bijdragen. Onderdeel van campagnes is daarom dat voor iedereen is na te gaan waar bijdragen in geld, uren of materiële zaken vandaan komen.
Deze spelregels zijn niet wettelijk vastgelegd. Er is niemand die zegt dat het zo moet. Maar in de praktijk blijkt dit de manier van werken te zijn die effectief is en waarmee initiatiefnemers – zij het niet zonder eigen inzet – nieuwe samenwerking op poten krijgen rond hun projecten voor buurten, dorpen of steden.
Het verloop van een campagne
Initiatiefnemers bereiden hun campagne voor: wat hebben we nodig, wie zijn onze doelgroepen, wat is er aan activiteiten en inzet nodig om de doelgroepen te bereiken? Hoeveel tijd is nodig om de benodigde support te verkrijgen?
De campagne start! De eerste bijdragen van particulieren en/of organisaties worden gedaan, en online zichtbaar gemaakt.
De campagne loopt! Activiteiten worden uitgevoerd om de doelgroepen te bereiken. Supporters worden aangemoedigd om zelf ook anderen weer op de hoogte te stellen. Iedereen die meedoet wordt op de hoogte gehouden van de voortgang van de campagne.
De campagne wordt afgesloten. Hopelijk zijn alle benodigde middelen ingezameld of toegezegd. Particulieren en organisaties als overheden, fondsen en bedrijfsleven hebben hun specifieke bijdrage gedaan, en zijn in meer of mindere mate actief betrokken geraakt bij de realisatie van het initiatief.