Aster van Tilburg Directeur Voor je Buurt
1 november

Ruim 5 jaar worden maatschappelijke initiatieven in Nederland gerealiseerd via crowdfunding. Een relatief nieuw instrument dat niet alleen zorgt voor financiering, maar ook voor grotere betrokkenheid rond en bekendheid van initiatieven. Maar hoe staan de projecten die via crowdfunding werden gerealiseerd er een paar jaar later voor? Zijn ze duurzaam? Dat vroegen we de 584 projecten die van 2013 tot en met begin 2018 een succesvolle campagne voerden via Voor je Buurt of een van de dochterplatforms. Op basis van de reacties van 58 initiatiefnemers van 68 succesvolle initiatieven trekken we een aantal interessante conclusies.

Zover bekend: 100% van gefinancierde projecten uitgevoerd of in uitvoering

De onderzochte initiatieven zijn volgens plan gerealiseerd (82%), in aangepaste vorm gerealiseerd (7%) of er wordt nog gewerkt aan de realisatie (10%). Dat betekent dat er geen enkel mislukt project in de steekproef zit. Natuurlijk kan het zo zijn dat initiatiefnemers van niet uitgevoerde projecten ook minder snel deze vragenlijst in zullen vullen en daardoor ondervertegenwoordigd zijn. Maar in de 5,5 jaar dat Voor je Buurt bestaat hebben we nog geen enkele keer berichten van initiatiefnemers, of klachten van donateurs ontvangen dat een succesvol gefinancierd project niet gerealiseerd is. In de uitvoering gaan dingen regelmatig anders dan gepland: projecten zijn vertraagd, door omstandigheden anders ingevuld en soms zijn de beloofde tegenprestaties niet zoals beloofd geleverd. Daar ontvangen wij dan wel berichten over.


Het gecrowdfunde festival ReitdiepPOP in Groningen is gerealiseerd

Impact: 900 meter paddenscherm, 125 gladheidsbestrijders en 1000 moddertaartjes

Welk verschil hebben de 584 succesvol gecrowdfunde projecten gemaakt? We weten dat er in totaal €3,8 miljoen is opgehaald en 54.000 mensen hebben bijgedragen aan deze projecten. Maar niet wat dit betekent in de dorpen, buurten en steden waar de projecten zijn gerealiseerd. Zo zijn er door het allereerste crowdfundingproject op Voor je Buurt 125 gladheidsbestrijders in de Wippolder in Delft. Hebben de 45 campagnes van Starters4Communities gezorgd voor het opleiden van 756 changemakers in sociaal ondernemen en werden 236 initiatieven begeleid om meer impact te maken. Ook heeft de nieuwe dierenambulance al meer dan 7000 dieren vervoerd, lopen jaarlijks 7000 mensen over het klompenpad van 7 km, en heeft de Voorleesexpress in Dordrecht al 195 keer een half jaar bij een gezin voorgelezen.

“Het Schommelstation is de verbindende ontmoetingsplek geworden die we voor ogen hadden. Het wordt dagelijks goed gebruikt door allerlei verschillende doelgroepen, kinderen, ouderen, studenten, bezoekers etc. Mensen komen speciaal voor het Schommelstation naar Tapijn, met name ouders met kinderen fietsen om, omdat de kids naar het Schommelstation willen. Het schommelstation wordt al 2 jaar 365 dagen/jaar gebruikt. 1 miljoen schommelbewegingen. meer dan 50.000 glimlachen. Ten minste 25.000 spontane gesprekjes tussen onbekenden.”

Schommelstation op Tapijnkazerne in Maastricht

Succesvol campagneteam bestaat gemiddeld uit 5 man

Gemiddeld wordt een crowdfundingcampagne gevoerd en georganiseerd door 5 mensen, en gemiddeld worden er per persoon 10 online donateurs geworven en €1.615 opgehaald. In theorie kan je met meer mensen ook meer geld ophalen, dus keken we of grotere campagnes ook grotere campagneteams hebben.

Projecten die minder dan €5.000 ophaalden deden dat gemiddeld met een campagneteam van 4 man, terwijl projecten van boven de €5.000 dat met gemiddeld 6 man deden. In de praktijk betekent een hoger doelbedrag dus niet dat een campagneteam significant groter wordt, maar vooral dat er per persoon meer donateurs geworven worden en meer geld wordt opgehaald, zoals je ziet in onderstaande tabel.

Het campagneteam van Natuurspeeltuin De Bult dat ruim €7.000 ophaalde voor een uitkijktoren

Offline donaties belangrijk voor online crowdfunding

Bij 81% van de onderzochte campagnes zijn ook donaties buiten de website binnengekomen, bijvoorbeeld via een donatiepotje of een actie waarvan de opbrengst in een keer op de campagnepagina is gestort. Gemiddeld ging dit om 46 ‘offline donateurs’ per campagne, gekeken naar het gemiddelde van de 55 campagnes met ‘offline donaties’. Dat betekent dat er per campagne gemiddeld 40% meer donateurs een offline donatie doen dan dat zichtbaar is op de campagnepagina. Dit is bijvoorbeeld het geval bij veel acties van kinderboerderijen, zoals bij die van Stadsboerderij De Woelige Stal in Den Haag:

“We doen allerlei acties op de boerderij van broodjes bakken, koekjes verkopen tot een tweedehandsmarkt, deze inkomsten storten we zelf op Voor je Buurt”

Bij sommige campagnes zijn zelfs 4 keer zoveel offline donaties als online donaties opgehaald.


Bij de campagne voor 4 en 5 mei herdenkingsproject Namen en Nummers zijn in 2017 111 donaties via de website gedaan. Rond de 80 mensen hebben een donatie buiten de website om gedaan.

Tijd tussen crowdfunding en uitvoering gemiddeld 125 dagen

Gemiddeld duurt het 125 dagen na een succesvolle crowdfundingcampagne voordat een project wordt gerealiseerd. Als realisatiedatum is bijvoorbeeld de dag van de opening, of de start van het evenement gebruikt. In onderstaande grafiek zie je welk percentage van de projecten na de aangegeven periode is gerealiseerd.

Meerjarige projecten bestaan nog steeds

Een meerderheid van 65% van alle projecten is meerjarig en bestaat voor een langere periode, denk aan een wormenhotel, een monument, een nieuwe dierenambulance of een obstakel parcours. Van deze meerjarige projecten, die langer dan 1 jaar mee moeten gaan, bestaat tijdens het onderzoek in mei 2018 81% nog steeds en is de overige 19% nog in uitvoering. Naast de duurzame projecten is 18% van de projecten eenmalig of kortdurend (minder dan 1 maand) en 18% tijdelijk (tussen de 1–12 maanden). Eenmalige of kortdurende projecten zijn vaak evenementen, zoals een expositie, een festival of een 4 mei herdenking. Sommige van deze evenementen zijn jaarlijks, anderen waren echt eenmalig of bestaan niet meer. Tijdelijke projecten zijn bijvoorbeeld het programma van Starters4Communities waarin young professionals een opleiding krijgen in sociaal ondernemen, een juridische procedure of een pilot.

Hoogste betrokkenheid tijdens realisatie crowdfundingproject

Hoeveel mensen zijn er actief betrokken bij je initiatief? We vroegen de initiatiefnemers naar drie momenten: start van de crowdfundingcampagne, realisatie van het project en nu in mei 2018. Vooral tijdens de realisatie van een project is de betrokkenheid groot: bij de helft van de projecten waren er tijdens de realisatie meer vrijwilligers en organisatoren dan tijdens de start van de crowdfundingcampagne. Bij evenementen vertienvoudigde het aantal vrijwilligers soms zelfs, niet gek want tijdens een festival of herdenking zijn de meeste handjes nodig.

 

“Het gaat heel goed met de melktap! Het bleek een super goede zet om mensen via crowdfunding te betrekken bij ons idee voor een melktap. De wisselwerking dat ze betrokken zijn bij het project door hun donatie heeft goed gewerkt. Hierdoor is er een stabiel aantal klanten wat wekelijks melk komt halen.” — Iris van Leeuwen

Opening melktap bij Familiebedrijf van Leeuwen

We hebben de initiatiefnemers gevraagd hoeveel procent van de donateurs nog betrokken zijn bij het project door het te volgen, bezoeken, mee te helpen of te doneren. Gemiddeld bezoekt 39% een project af en toe, volgt 38% het op social media, helpt 28% van de donateurs mee en doet 22% nogmaals een donatie. In onderstaande tabel is de variatie van de betrokkenheid van donateurs tussen projecten te zien.

Crowdfunding kost veel tijd maar levert meer op dan geld alleen
De belangrijkste crowdfundingles? Het kost tijd maar levert ook een hoop op: een leerervaring, grotere bekendheid en het vergroten van betrokkenheid.

“Wees uitgeslapen voor je begint want het kost best wat van je tijd en energie om de boer op te gaan en steeds weer met leuke, ludieke en creatieve acties en activiteiten te komen. Mensen hebben best wat over voor een goed project maar dan moet je wel de juiste doelgroep bereiken. Daarnaast is het goed om mensen over iedere stap te informeren via sociale media zodat zij zich betrokken voelen ‘het is ook een stukje van mij’.“ — Maureen van der Meij van Jippies Kattencafé in Haarlem.

En er is een hoop geleerd van de crowdfundingcampagne, mooi samengevat in de reactie van Margreet Pruijt van Red de Pad die twee keer crowdfunde:

 

"Doe het met elkaar. Zorg voor publiciteit. Heb een goed inhoudelijk verhaal. Hou vol."

Maar ook de les om het niet alleen te doen, op tijd te beginnen, eerst de inner circle te benaderen en offline en persoonlijk mensen te activeren worden vaak genoemd. Meer van de geleerde lessen zijn terug te vinden in de Voor je Buurt-Academie.

Steekproef

Voor dit onderzoek zijn 516 initiatiefnemers van 584 succesvol gefinancierde campagnes gevraagd om een vragenlijst in te vullen. We hebben hiervoor alle initiatiefnemers benaderd die in de periode van januari 2013 tot en met maart 2018 een succesvolle campagne hebben gevoerd op Voor je Buurt of een van de dochterplatforms. In totaal hebben 58 verschillende initiatiefnemers die samen 78 succesvolle campagnes hebben gevoerd de vragenlijst ingevuld. Voor een representatieve steekproef zijn uiteindelijk de reacties 58 initiatiefnemers en de data van 68 succesvolle campagnes geanalyseerd.


Eén van de 89 kinderboerderijen die een campagne voerde tijdens de Kinderboerderij Actief Toer van 2014 tot en met 2017. In juni 2018 is een nieuwe editie gestart.

Voor de analyse van deze steekproef hebben we eerst gekeken naar de representativiteit van de initiatieven die de vragenlijst hebben ingevuld. Hiervoor hebben we ten eerste gekeken naar type campagnes die vaak terugkomen: campagnes voor projecten van kinderboerderijen en Starters4Communities. De kinderboerderijen zijn met 8 campagnes in de steekproef (10%), ten opzichte van 89 campagnes in totaal (15%) representatief vertegenwoordigd. Starters4Communities is met 18 campagnes in de steekproef (23%) ten opzichte van 45 in totaal (8%) sterk oververtegenwoordigd. Daarom is een selectie gemaakt van 6 campagnes, wel zijn de reacties van de 5 verschillende initiatiefnemers meegenomen. De uiteindelijke steekproef bestaat uit 68 campagnes waarvan 9% van Starters4Communities en 12% uit kinderboerderijen bestaat. In deze uiteindelijke steekproef ligt het gemiddelde opgehaalde bedrag (€7.700) en het aantal supporters (106) iets hoger dan het gemiddelde van alle campagnes: €6.400 en 92 supporters.