Wat zijn de uitdagingen als je lokaal maatschappelijke initiatieven mogelijk wilt maken met crowdfunding? En met welke acties integreer je crowdfunding in het beleid, vergroot je het eigenaarschap bij gebiedsprofessionals en maak je het relevant voor maatschappelijke partners om ook mee te doen? Dat bespraken we op 7 juni met professionals van zeven gemeenten die crowdfunding actief stimuleren, onderzoekers vanuit de Hogeschool van Amsterdam en de Hogeschool van Rotterdam en experts van Voor je Buurt en GoodUp. Tijdens deze aftrap van het tweejarige onderzoek naar de rol van gebiedsprofessionals bij civic crowdfunding deelden we ook de meest actuele cijfers.
Tijdens het onderzoek staan de vraagstukken in zes deelnemende gemeenten centraal: Apeldoorn, Haarlemmermeer, Utrecht, Leiden, Amsterdam Zuid en Venlo. Op basis van vragen die bij al deze gemeenten spelen hebben we uitdagingen in kaart gebracht en mogelijke acties besproken aan vier tafels. De belangrijkste uitkomsten per vraagstuk staan hieronder beschreven.
Gebiedsprofessional als makelaar
De professionals die actief zijn in de wijken, zoals de gebiedsmanager, wijkregisseur of sociaal makelaar, zijn vaak het eerste aanspreekpunt voor initiatiefnemers. En deze gebiedsprofessionals vormen idealiter de verbindende schakel met de gemeentelijke organisatie. Dit geldt zeker ook bij crowdfunding: daar ligt een logische rol voor de professional in de wijk om initiatiefnemers uit te nodigen voor een training, mee te denken over het opzetten van een campagne en een lokaal platform uit te dragen. Maar, zo bleek uit de gesprekken, in de huidige rol voelt de gebiedsprofessional vaak geen eigenaarschap met betrekking tot de crowdfundingaanpak, en worden de mogelijkheden ook onvoldoende uitgedragen. De aanwezigen verklaren dit door het verschil tussen het uitdragen van beleid en de daarbij passende cultuur in de organisatie, en de alledaagse praktijk in de wijk. In de nieuwe rol staat de gebiedsprofessional minder “met twee benen in de wijk”, maar vormt een schakel met de gemeentelijke organisatie. In deze makelaarsrol vertaalt deze professional beleid naar toepassingen die waardevol zijn voor initiatiefnemers.
Wat is de rol van de gebiedsprofessional bij civic crowdfunding?
Crowdfunding in beleid
Gemeenten zijn complexe organisaties en nieuwe instrumenten vinden vaak maar langzaam en volgens lastig te voorspellen routes hun weg. Dat geldt ook voor crowdfunding. Veel gemeenten zijn nog zoekend naar hun rol, en naar de meest effectieve manieren om crowdfunding ‘in te passen’ in bestaande werkwijzen en het bestaande instrumentarium voor ondersteuning van lokaal initiatief. Dat gemeenten verschillende wegen verkennen, werd ook duidelijk bij deze discussietafel. Een gemeente als Apeldoorn heeft een eigen platform, en hecht er waarde aan dat ambtenaren die met lokaal initiatief te maken hebben, in staat zijn om die initiatieven op weg te helpen met crowdfunding. Crowdfunding wordt er als het ware verweven in het palet aan ondersteuningsmogelijkheden, en er wordt gebouwd aan combinaties van ‘traditionele subsidieverstrekking’ en een online campagne. In Leiden neemt de gemeente juist een wat kleinere rol op en krijgt crowdfunding een plek als één van de te bewandelen wegen om een lokaal initiatief te realiseren. Wel waren alle deelnemers aan deze tafel het erover eens dat kennis over crowdfunding bij wijkprofessionals van cruciaal belang is om initiatieven goed te kunnen ondersteunen en/of doorverwijzen, net als dat er kennis aanwezig moet zijn over andere veel voorkomende manieren om een initiatief te kunnen realiseren.
Kernvraag: Hoe integreer je crowdfunding in aanpak van gemeente om initiatieven te faciliteren? Hoe maken we initiatieven enthousiast voor crowdfunding?
Deze vraag leverde veel discussie op in de groep, want welke rol kan de gemeente hierin spelen en wat is de belangrijkste uitdaging hierbij? Uiteindelijk werd besloten om te focussen op het creëren van draagvlak voor initiatieven, omdat initiatiefnemers dit vaak moeilijk vinden. Dit vraagstuk biedt zowel voor gemeenten als voor initiatiefnemers uitdagingen, wat een duidelijke tweedeling in genoemde oplossingen opleverde. Ambassadeurs van de gemeente moeten initiatieven actief benaderen. Deze ambassadeurs kunnen mogelijk ook een community-building sessie geven aan nieuwe initiatiefnemers. Daarbij is het belangrijk dat de meerwaarde van crowdfunding benadrukt wordt: crowdfunding is meer dan het inzamelen van geld, het kan je een betrokken groep supporters opleveren.
Begeleiden van initiatieven
In de groep werd aangegeven dat gemeenten input nodig hebben om initiatieven te kunnen begeleiden en enthousiast te maken voor crowdfunding. Ze ontvangen graag onderzoeksresultaten, succes- en faalverhalen en horen graag hoe andere gemeenten te werk gaan. Hieruit blijkt dat het trainen van crowdfundingcoaches binnen gemeenten belangrijk wordt gevonden. Hun rol wordt centraal gesteld in het enthousiast maken van initiatiefnemers voor crowdfunding. Als binnen de gemeente ambassadeurs getraind worden, kunnen zij initiatiefnemers actief offline werven en hen begeleiden bij community-building.
Kernvraag: hoe kunnen gebiedsprofessionals initiatiefnemers enthousiast krijgen voor het benutten van crowdfunding?
Partners voor lokaal ecosysteem
Om initiatieven van de grond te krijgen is een ‘lokaal ecosysteem’ nodig waarin initiatiefnemers toegang krijgen tot benodigde begeleiding, het netwerk, expertise en financiering. Utrecht doet dat bijvoorbeeld met een netwerk van partners die soms financieel bijdragen, helpen met campagnemateriaal maken en advies geven. De belangrijkste uitdaging hierbij is volgens de groep ‘Hoe werven we partners en bieden we hen meerwaarde om zich te binden aan een lokaal ecosysteem?’.
Het onderdeel meerwaarde sprong hier duidelijk uit. Tijdens de eerste ronde kwam naar voren dat het voor een partner helder moet zijn wat de spelregels zijn binnen het ecosysteem: hoe werkt het en wat levert het mij op? De gemeente kan met partners in gesprek om te peilen naar hun specifieke behoefte en kijken hoe deze partner gematcht kan worden aan initiatieven in de gemeente. Tijdens de volgende stap: ‘Wat kunnen we hieraan doen?’ gingen we twee richtingen op. Sommigen gaven aan dit online te kunnen organiseren door een platform waarop partners zichtbaar zijn, de spelregels duidelijk te vinden zijn en een sociale kaart. Anderen gaven aan dat er online al veel gebeurt maar dat de focus moet liggen op het organiseren van offline evenementen (ook wel de Meet & Match). Dit is de plek waar matches worden gemaakt, waar best practices worden gepresenteerd, een open podium is of een fonds on stage. Alles om partners over de streep te trekken om onderdeel te worden van het ecosysteem en initiatieven vast te matchen. Zo wordt het ecosysteem zichtbaar en vindt er een warme match plaats. Tijdens het uitwerken van de pitch werd er unaniem gestemd om te focussen op het organiseren van het offline verbinden van mensen, dus moeten we offline aan de slag!
Kernvraag: Hoe creëer je een lokaal ecosysteem voor maatschappelijke initiatieven?
